ระบบ HVAC คืออะไร? หลักการทำงาน ส่วนประกอบ และประโยชน์ | คู่มือสำหรับอาคารและโรงงาน

admin22387
May 26, 2024
1 min read

Updated: Nov 4

ระบบ HVAC คืออะไร? เข้าใจระบบปรับอากาศสำหรับอาคารและโรงงานอุตสาหกรรมแบบละเอียด

ระบบ HVAC คือ อะไร ? ระบบ HVAC หรือ Heating, Ventilation and Air Conditioning คือระบบควบคุมสภาวะอากาศภายในอาคาร ครอบคลุมการทำความร้อน การทำความเย็น และการระบายอากาศ เพื่อให้เกิดความสบายต่อผู้อยู่อาศัย และเหมาะสมกับกระบวนการผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม

ระบบ HVAC มีบทบาทสำคัญใน

อาคารสำนักงาน
ห้างสรรพสินค้า
บ้านพักอาศัยขนาดใหญ่ (2 ชั้นขึ้นไป)
โรงงานอุตสาหกรรม
คลังสินค้า และพื้นที่ควบคุมความชื้น

หน้าที่หลักของระบบ HVAC คือ✅ ควบคุมอุณหภูมิ✅ ควบคุมความชื้น✅ ควบคุมคุณภาพอากาศ✅ กรองอากาศและลดการปนเปื้อน✅ ทำให้อากาศไหลเวียนอย่างเหมาะสม

องค์ประกอบของระบบ HVAC

ระบบ HVAC แบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลักได้แก่

1) Heating – ระบบทำความร้อน

ทำความร้อนภายในอาคารหรือห้อง โดยอาจใช้

ท่อส่งน้ำร้อน (Hot Water Pipes)
ระบบ Forced Air System

ใช้ในโรงงานหรือพื้นที่ที่ต้องรักษาอุณหภูมิเพื่อกระบวนการผลิต

2) Ventilation – ระบบระบายอากาศ

ระบายอากาศเสียและนำอากาศใหม่จากภายนอกเข้ามา มีทั้ง

ระบบระบายอากาศแบบธรรมชาติ
ระบบระบายอากาศแบบบังคับ (Mechanical Ventilation)

ช่วยลดฝุ่น เชื้อโรค กลิ่น และก๊าซอันตราย

3) Air Conditioning – ระบบปรับอากาศ

เป็นการทำความเย็นและควบคุมความชื้นภายในห้องหรืออาคารใช้คอยล์เย็นดูดความร้อนออก และคอยล์ร้อนระบายความร้อนสู่ภายนอก

หลักการทำงานของระบบ HVAC

ระบบ HVAC จะควบคุม 4 ปัจจัยหลัก:

✅ 1. อุณหภูมิ (Temperature Control)

อุณหภูมิมาตรฐานเพื่อความสบายอยู่ที่22–25°C ตามมาตรฐาน ASHRAE

การใช้งานเฉพาะด้าน เช่น

ห้องเลี้ยงสัตว์: 18–26°C
ห้องปลูกพืช: 18–40°C
ห้องแล็บ/เก็บสารเคมี: อุณหภูมิควบคุมเฉพาะ

✅ 2. ความชื้น (Humidity Control)

ความชื้นสัมพัทธ์แนะนำ 30–60% RH

ระบบลดความชื้นทำผ่าน

คอยล์เย็น (Cooling Coil)
อาจมี Electric Heater เพื่อปรับกลับให้อุณหภูมิสมดุล

✅ 3. การไหลเวียนอากาศ (Air Flow)

อัตราแลกเปลี่ยนอากาศต่อชั่วโมง (ACH) เป็นตัวกำหนดคุณภาพอากาศระบบแบ่งเป็น

Single Pass Air – ระบายลมทิ้งทั้งหมด (พื้นที่ปนเปื้อนสูง)
Recirculation Air – นำอากาศบางส่วนกลับมาใช้ (~80%)

✅ 4. ความดันอากาศ (Air Pressure Control)

ประเภทห้อง	ความดัน	การใช้งาน
Negative Pressure	ต่ำกว่า	ห้องแยกโรค, ห้องทดลองเชื้อ
Positive Pressure	สูงกว่า	ห้องผ่าตัด, Clean Room, ห้องผลิตอุปกรณ์

ระบบกรองอากาศ (Air Filtration)

ประเภทฟิลเตอร์	จุดประสงค์
Pre Filter	กรองฝุ่นหยาบ
Medium Filter	กรองได้ถึง 95%
HEPA Filter	กรองอนุภาค 0.3 ไมครอนได้ 99%

ความแตกต่างระหว่างระบบ HVAC และแอร์ทั่วไป

ระบบ HVAC	แอร์บ้าน
ควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น คุณภาพอากาศ ความดันอากาศ	ควบคุมอุณหภูมิเป็นหลัก
เหมาะกับอาคารขนาดใหญ่/โรงงาน	เหมาะกับบ้าน/ที่อยู่อาศัยทั่วไป
ออกแบบซับซ้อนกว่า	ระบบเรียบง่าย

อายุการใช้งานระบบ HVAC

ขึ้นอยู่กับ

การเลือกอุปกรณ์
คุณภาพการติดตั้ง
การบำรุงรักษา

ถ้าดูแลสม่ำเสมอ สามารถใช้งานได้ 10–15 ปีขึ้นไป

สรุป

ระบบ HVAC เป็นหัวใจสำคัญในอาคารและโรงงานขนาดใหญ่ เพราะช่วย✅ ควบคุมสภาพอากาศให้เหมาะสม✅ รักษาคุณภาพอากาศให้ปลอดภัย✅ สนับสนุนกระบวนการผลิตที่ต้องควบคุมสภาวะเฉพาะ✅ ลดปัญหาความชื้นและเชื้อโรค

เหมาะสำหรับอาคารสำนักงาน | ห้างสรรพสินค้า | โรงงานอุตสาหกรรม | โรงพยาบาล | คลังสินค้า